Πέρασμα

Παρέμεινε για ένα απροσδιόριστο διάστημα σ’ αυτή την κατάσταση αναταραχής, αποπροσανατολισμού, μαυρίλας και τυφλότητας. Παρακολούθησε προσεχτικά και με υπομονή την επανάληψη των απεγνωσμένων  υπαρξιακών ερωτημάτων του που ζητούσαν μια εύκολη απάντηση. Ανέχτηκε αυτό το συγκεχυμένο, βουβό υπόστρωμα δυσαρέσκειας μέσα του που δε σταματούσε ούτε στιγμή να τον ταλαιπωρεί, ακόμη κι όταν τα πράγματα πηγαίνανε σύμφωνα με τις προσδοκίες του, χωρίς να προσπαθήσει ποτέ να το συγκαλύψει και χωρίς να επιχειρήσει να ξεφύγει από αυτό με τεχνητά μέσα (ψυχοφάρμακα ή ξέφρενη διασκέδαση). Παρόλη την κατά καιρούς εξωτερική επιτυχία, η αίσθηση του ανευχαρίστητου όλο και δυνάμωνε στο βάθος του κι απαιτούσε την αμέριστη προσοχή του. 

Τάι Τσι : Το διαβατήριο για μια πληρέστερη ζωή

Όλοι μας, έχοντας ανατραφεί με την ρήση «Τα αγαθά κόποις κτώνται» στο πίσω μέρος του μυαλού μας, δεν μπορούμε με μια πρώτη ματιά να αντιληφθούμε πως θα μπορούσε να μας ωφελήσει η άσκηση του Tai Chi (Τάι Τσι), καθώς δείχνει τόσο εύκολη, αργή, ήπια και αβίαστη. Δείχνει να εκτελείται με ελάχιστο κόπο χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. Τα μαθήματα είναι ευχάριστα, χαλαρωτικά και αναζωογονητικά και πάντα, ακόμη κι αν προσέλθουμε στην τάξη κουρασμένοι κι αγχωμένοι, νιώθουμε ξεκούραστοι και ανανεωμένοι όταν τελειώνουμε την άσκηση, σαν μόλις να ξυπνήσαμε φρέσκοι, μετά από ένα ελαφρύ, μεσημεριανό ύπνο. Αφού δεν υπάρχει κόπος λοιπόν, από πού θα προέλθουν τα οφέλη στην υγεία;

Μακάρι να γινόμασταν και πάλι παιδιά...

Κοντά παντελόνια, ξέφρενο παιχνίδι στην αλάνα, το παγωτό να κολλάει καθώς λιώνει, οι πρησμένες αμυγδαλές από την ακόρεστη επιθυμία της δροσιάς και οι πρησμένες αμυγδαλές της μητέρας από της φωνές της. Οι ποδηλατάδες για εξερεύνηση στην άλλη άκρη της πόλης – κόσμου και το άγχος της επιστροφής στο ζεστό αεράκι στα τελευταία λαμπυρίσματα του μορυχού ήλιου. Η μυρουδιά της μητέρας που ξεχείλιζε το σπίτι και η έκρηξη αγάπης, ασφάλειας και σιγουριάς μέσα στην ζεστή της αγκαλιά την ώρα της κατσάδας. Τότε που ο καιρός δεν μας πείραζε γιατί αλλάζαμε το παιχνίδι σε κάτι διαφορετικό, σε κάτι νέο πιο συναρπαστικό. Τότε που τα χρήματα τα χρησιμοποιούσαμε και δεν μας πολύ ένοιαζε αν δεν τα είχαμε στην τσέπη. Τότε που οι αισθήσεις λειτουργούσαν στο μέγιστο και αισθανόμασταν το υγρό χώμα, το ανακάτωμα των αρωμάτων στο μικρό μπακάλικο, βλέπαμε τις αλλαγές στο φυλλοβόλημα των δέντρων. Τότε που δεν αναλύαμε τις καταστάσεις αλλά τις συνθέταμε. Τους τσακωμούς με το αντίθετο φύλλο που κατέληγαν στα πρώτα σκιρτήματα της καρδιάς. Τότε που είχαμε φίλους γιατί μας ταίριαζαν και θεωρούσαμε ότι η φιλία θα αντέξει για πάντα άδολη στο πέρασμα του χρόνου και μείς δε θα γεράσουμε ποτέ.

Εγώ εναντίον Εγώ

Πολλές φορές αισθάνομαι ότι αυτό που οι περισσότεροι νομίζουμε ότι λάμπει και έχει κάποια αξία κρύβει πίσω του πυκνό σκοτάδι. Απαιτείται μεγάλη ειλικρίνεια και διάκριση, βαδίζοντας σε οποιοδήποτε πνευματικό μονοπάτι, ώστε να κατανοήσουμε ότι δε θα μπορέσουμε ποτέ να θεραπεύσουμε αυτό που κρύβουμε μέσα μας και μας κάνει να υποφέρουμε, αν πρώτα δεν το φέρουμε στην επιφάνεια και το αναγνωρίσουμε.Θα πρέπει λοιπόν να προχωρούμε με ορθάνοιχτα τα μάτια έξω, αλλά και με ορθάνοιχτα τα μάτια μέσα μας. Γιατί χωρίς ειλικρίνεια τίποτα δε θα μεταλλαχθεί. Ούτε μέσα αλλά ούτε και έξω.

Πόσο απέχει η λύτρωση ;

Βαδίζοντας μέσα στο δάσος ο Βούδας συνάντησε κάτω από ένα δέντρο έναν άνδρα που διαλογιζόταν τόσο πολύ καιρό που τα μυρμήγκια είχαν καλύψει εντελώς τα πόδια του.

“Πες μου φωτισμένε”, ρώτησε ο άνδρας τον Βούδα μόλις τον είδε, “πόσο απέχει η λύτρωση για μένα;”

“Τέσσερις ζωές ακόμη” του απάντησε ο Βούδας.

Μόλις άκουσε την απάντηση ο άνδρας έπεσε σε κατάθλιψη. “Έχω ξεχάσει πόσο χρόνο διαλογίζομαι”, διαμαρτυρήθηκε, “και πρέπει να περιμένω άλλες τέσσερις ζωές;”

Η επίγνωση κι όχι η σκέψη είναι το κλειδί της αφύπνισης

 

Σαν το πρώτο φως της αυγής, η επίγνωση γλιστρά ανεπαίσθητα στην αρχή, και σταδιακά, δυναμώνει για να φωτίσει τελικά όπως ο μεγαλύτερος ήλιος, καθαρίζοντας την ομίχλη που καλύπτει την ανθρώπινη διάνοια και αποκαλύπτοντας την αληθινή μας φύση.

Για να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, οφείλουμε να λυτρωθούμε απ’ τις προσκολλήσεις μας και να είμαστε απόλυτα έντιμοι και απελευθερωμένοι από κάθε κριτική. Αυτό σημαίνει διαρκή επίγνωση των σκέψεων και των συναισθημάτων μας κατά τη διάρκεια της μέρας, χωρίς αποδοχή ή απόρριψη όσων βλέπουμε αλλά σαν να παρακολουθούμε μια κινηματογραφική ταινία, στην οποία πρωταγωνιστής είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Η επίγνωση, έτσι κι αφυπνιστεί και της δοθεί το κατάλληλο περιβάλλον, είναι σαν την φλόγα. Δυναμώνει, γίνεται φωτιά που απλώνεται ασταμάτητα και κατακαίει όλα τα σκουπίδια που προβάλλει ο νους μας. Το δύσκολο είναι να ενεργοποιηθεί αυτή η λειτουργία. Τι σημαίνει λοιπόν κατάλληλο περιβάλλον;

Καταρχήν χρειάζεται να αφιερώνουμε χρόνο για να ρίχνουμε καύσιμα στη φωτιά. Χρειάζεται χρόνος με τον εαυτό μας για να παρατηρήσουμε αυτό που συμβαίνει μέσα μας. Και για να παρατηρήσουμε με ευκρίνεια απαιτείται μια σχετική ηρεμία του νου. Μπορούμε κατά τη διάρκεια της μέρας να πραγματοποιούμε μονόλεπτα διαλείμματα για να «σκανάρουμε» την εσωτερική μας κατάσταση. Μπορούμε επίσης να τηρούμε ημερολόγιο όπου θα καταγράφουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας έστω κι αν σκίζουμε τις σελίδες του στο τέλος της ημέρας. Να καταγράφουμε όχι μόνον αυτό που ζούμε εξωτερικά αλλά κυρίως αυτό που νοιώθουμε και σκεφτόμαστε γι’ αυτό που ζούμε, χωρίς να το κρίνουμε. Είναι μια άσκηση, επίπονη μεν, αλλά που δυναμώνει γρήγορα την επίγνωση.

Τίποτα δεν μπορεί να ξεκινήσει χωρίς προσπάθεια. Η ανταμοιβή όμως αξίζει κάθε θυσία. Αρχίζουμε για πρώτη φορά να βλέπουμε πραγματικά. Αντιλαμβανόμαστε την διαμόρφωσή μας. Την ανάγκη μας για επιβράβευση, τη δυσαρέσκεια μας σε κάθε κριτική, καλοπροαίρετη ή μη, το φθόνο μας, το θυμό μας.  Βλέπουμε ότι είμαστε το αποτέλεσμα του παρελθόντος. Κάθε σκέψη, κάθε συναίσθημα δεν είναι δικό μας αλλά προέρχεται από το παρελθόν μας, από τη διαμόρφωση των αιώνων που προηγήθηκαν. Είναι η ίδια διαμόρφωση που έχει υποστεί ολόκληρη η ανθρωπότητα. Κι ό,τι κι αν κάνουμε για να απαλλαγούμε από τα δυσάρεστα συναισθήματα μας, όσο κι αν θέλουμε να καταπνίξουμε τον φθόνο μας, όσο κι αν προσπαθούμε να τον μεταμορφώσουμε σε κάτι άλλο, κάθε προσπάθεια είναι καταδικασμένη σε αποτυχία γιατί κι αυτή η ίδια η προσπάθεια θα γίνει από τον ίδιο προγραμματισμένο νου, που είναι επίσης αποτέλεσμα του παρελθόντος. Ο προγραμματισμένος νους δε μπορεί να μας απελευθερώσει από τον δυνάστη νου. Δε μπορεί να μας λυτρώσει από το "εγώ" μας, καθώς αυτός το δημιούργησε.  Κινούμαστε μέσα στο ίδιο τέλμα. Το "εγώ" δεν μπορεί να γίνει ένα καλύτερο "εγώ". Νομίζει ότι μπορεί και θα το προσπαθήσει, αλλά το "εγώ" θα πάρει λεπτότερες μορφές πιο δύσκολα ανιχνεύσιμες. Και τι μπορεί να γίνει τότε;

Παρατηρούμε ό,τι συμβαίνει έξω από μας με προσοχή, παρατηρούμε αυτό που συμβαίνει μέσα μας κι επίσης παρατηρούμε την διαμόρφωση αυτού που παρατηρεί. Παρατηρούμε ήρεμα, αποστασιοποιημένα, σαν να εξετάζουμε μια πρωτόγνωρη εμπειρία που θέλουμε να την κατανοήσουμε απόλυτα, σε όσο μεγαλύτερο βάθος γίνεται. Αυτός είναι ο αληθινός διαλογισμός. Η προσπάθεια να ελευθερώσει κανείς τον εαυτό του από τη διαμόρφωσή του, να ξεπεράσει το παρελθόν του, να βγει έξω από το τέλμα της σκέψης, χωρίς τη βοήθεια της σκέψης που είναι το παρελθόν, το γνωστό, το γνώριμο, έτσι ώστε να ανακαλύψει το άγνωστο, το άναρχο, το άχρονο, το αιώνιο. Αν νιώθετε ότι αυτές οι λέξεις δονούν σε έναν άλλο ρυθμό την ύπαρξή σας, η φλόγα της επίγνωσης ήδη έχει ανάψει μέσα σας. Το ταξίδι αυτό της αυτογνωσίας απ' τη στιγμή που ξεκίνησε δεν έχει επιστροφή. Δεν είμαι σίγουρος αν έχει τέλος. Έχει όμως απίστευτη ομορφιά και γλύκα. Είναι το νόημα της ζωής μας που αργά ή γρήγορα όλοι θα αναζητήσουμε. Το βάθος της εμπειρίας του εαυτού είναι άπειρο. Κι εμείς είμαστε ακόμα στην αρχή. Κι αυτό το βάθος δε θα μπορέσει ποτέ να το προσεγγίσει η σκέψη. Η σκέψη θα μένει πάντα στην επιφάνεια. Ελάτε λοιπόν να αλληλοβοηθηθούμε, να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον ώστε να μην αφήσουμε το λάδι της επίγνωσης να σωθεί. Να μην αφήσουμε το λυχνάρι να σβήσει. Να δυναμώσουμε την φλόγα του. Η επίγνωση κι όχι η σκέψη είναι το κλειδί της αφύπνισης. «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός» και μόνο όσοι έχουν αυξημένη επίγνωση θα καταφέρουν τελικά να τον συναντήσουν.

 

Συνοδοιπόροι είμαστε με τον ίδιο προορισμό...

Το τέλος του χρόνου

Η σκέψη είναι μνήμη λέει ο Κρισναμούρτι. Αν δεν υπάρχει μνήμη δεν μπορεί να υπάρξει σκέψη. Τι είναι η μνήμη; Η μνήμη είναι μια νοητική ικανότητα με την οποία αποθηκεύουμε, αναγνωρίζουμε και ανακαλούμε, αλλά και αναπλάθουμε πληροφορίες  ή εμπειρίες που συσσωρεύσαμε στο διάβα του χρόνου. Οπότε η σκέψη είναι αποτέλεσμα του παρελθόντος, του χρόνου∙ δεν είναι ποτέ καινούργια, ποτέ  φρέσκια. Η σκέψη είναι το αποτέλεσμα του περιβάλλοντος, των κοινωνικών και θρησκευτικών επιδράσεων που ανήκουν όλα στο χρόνο. Το κύριο ερώτημά μας λοιπόν είναι : «Μπορεί η σκέψη που είναι αποτέλεσμα του χρόνου να σταματήσει και να ελευθερωθεί από το χρόνο; Μπορεί ο νους που είναι αποτέλεσμα πολλών χιλιάδων χθες να ελευθερωθεί από αυτό το περίπλοκο υπόβαθρό του;» 

Μπορεί, σύμφωνα με τον Κρισναμούρτι, ο νους να απελευθερωθεί μόνο στο τώρα όταν συνειδητοποιήσουμε που είναι το λάθος. Το λάθος βρίσκεται στη διαδικασία της ανάλυσης που είναι και ο μόνος τρόπος με τον οποίον έχουμε μάθει να λειτουργούμε. Αν σταματήσει η αναλυτική διαδικασία του νου, όχι με τη βία διότι τότε υπάρχει σύγκρουση, αλλά με την κατανόηση του προφανούς αδιεξόδου της, τότε ο νους μας αποκόπτεται εντελώς από το παρελθόν του. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι σβήνει η μνήμη μας. Δε σημαίνει ότι δε θυμόμαστε πρακτικά το παρελθόν μας αλλά ότι ο νους μας δεν είναι πια δεμένος μαζί του. Ο νους λοιπόν μπορεί να ελευθερωθεί από το παρελθόν αμέσως, τώρα, και αυτή η αποσύνδεση από το παρελθόν, αυτή η πλήρης ελευθερία από το χθες, όχι χρονολογικά αλλά ψυχολογικά είναι ο μόνος τρόπος να κατανοήσουμε την αλήθεια. Η αλήθεια είναι το απόλυτο άγνωστο. Και τίποτα δεν μπορεί να ανοίξει την πόρτα του αγνώστου πέρα από την ολοκληρωτική καταστροφή του γνωστού. Αυτός είναι ο αληθινός διαλογισμός. Μια σφοδρή έκρηξη κατανόησης που καταστρέφει κάθε διαμόρφωση του νου. 

Ένα παράδειγμα: Όταν υπάρχει μεγάλη ανάγκη να καταλάβουμε έναν άνθρωπο που αγαπάμε, -το παιδί μας ας πούμε-,  δεν αναλύουμε, δεν κριτικάρουμε, δεν καταδικάζουμε αυτό που μας λέει, απλώς ακούμε με απόλυτη προσοχή. Ο νους μας είναι σε μια κατάσταση όπου η σκέψη δεν είναι σε δράση, αλλά βρίσκεται σε μεγάλη εγρήγορση. Αυτή η εγρήγορση δεν ανήκει στο χρόνο. Υπάρχει πλήρης επίγνωση χωρίς κριτική διάθεση. Μόνο σ’ αυτή την κατάσταση μπορεί να υπάρξει πραγματική κατανόηση. Όταν ο νους είναι αναστατωμένος, όταν αμφισβητεί, ανησυχεί, αναλύει, κρίνει δεν υπάρχει κατανόηση. Όταν υπάρχει αληθινή πρόθεση για κατανόηση ο νους είναι ήσυχος. Αν πειραματιστούμε με τον εαυτό μας θα δούμε ότι όσο περισσότερο αναλύουμε τελικά τόσο λιγότερο κατανοούμε. 

Μπορεί διαβάζοντας τα παραπάνω να πούμε : «Ωραία για να ελευθερωθώ από τον ψυχολογικό  χρόνο πρέπει να απαλλαγώ από το παρελθόν μου. Αυτό δεν μπορούμε να το πετύχουμε ποτέ! Μπορούμε όμως μέσω της αυτοπαρατήρησης να αποκτήσουμε επίγνωση του υπόβαθρου του παρελθόντος και να μην το αφήνουμε να αντιδρά και να επεμβαίνει στην αντίληψη της παρούσας στιγμής. Όταν καταφέρουμε να δούμε το ψέμα ως ψέμα τότε αρχίζουμε να βιώνουμε εκείνο που είναι αληθινό∙ και η αλήθεια είναι εκείνη που θα μας ελευθερώσει από το υπόβαθρο του νου και τον ψυχολογικό χρόνο.

Συνοδοιπόροι είμαστε με τον ίδιο προορισμό...

Η τέχνη του ανώτατου ορίου (Tai Chi)

Η παραδοχή ότι η σωματική υγεία είναι αλληλένδετη με τη συναισθηματική και τη διανοητική είναι μια από τις βασικές αρχές που διέπει το Tai Chi, την τέχνη του ανώτατου ορίου: σώμα ήσυχο, σε εγρήγορση, καρδιά ανοιχτή, γενναιόδωρη, νους διαυγής. Με τη διαρκή και συστηματική άσκηση οξύνεται η προσοχή, διευρύνεται η αντίληψη, ανακαλύπτουμε ξανά την ευαισθησία, τη γαλήνη και την αίσθηση της ολότητας που πολύ συχνά χάνουμε στις καθημερινές μας δραστηριότητες.

Η άσκηση Tai Chi επινοήθηκε κυρίως για να παράγει ισορροπημένες κινήσεις μεταξύ του yin και yang με αργό, ήρεμο και συλλογιστικό τρόπο. Όλες αυτές οι εμπνευσμένες από την αρχαία κινέζικη φιλοσοφία κινήσεις έχουν στόχο την εσωτερική γαλήνη, την βαθιά χαλάρωση, τη βέλτιστη αυτοσυγκέντρωση αλλά και την απελευθέρωση της ροής της ενέργειας (τσι) μέσα από το σώμα. Η άσκηση πρέπει να γίνεται με απόλυτη επίγνωση. Απαιτείται υψηλός βαθμός συγκέντρωσης για να επιτύχεις τον συντονισμό της αρμονικής σωματικής κίνησης, με την εισπνοή και την εκπνοή. Οι κινήσεις αργές και απόλυτα συνειδητές. Νιώθεις το κάθε κόκκαλο, τον κάθε μυϊκό ιστό, το κάθε κύτταρο. Αισθάνεσαι το ενεργειακό σου σώμα. Διαλογισμός σε κίνηση!

Μετά από τρία τέταρτα συνεχόμενης άσκησης σε εσωτερική σιγή με την ομάδα μου, σταματάμε για ένα μικρό διάλλειμα. Κάθομαι σε μια καρέκλα απόλυτα χαλαρός και γαλήνιος. Νιώθω τα όρια της συνείδησής μου να διευρύνονται ως τις διαστάσεις του δωματίου. Το σώμα μου αποτελείται τώρα από τον αέρα, απ’ το φως που γεμίζει το δωμάτιο, απ’ τους τοίχους του, το πάτωμα, το ταβάνι. Έχω συγχωνευθεί με τον περιβάλλοντα χώρο. Νιώθω απόλυτα παρών παρατηρώντας τους συναθλητές μου να περνούν από τη σιγή στην συνομιλία, στο γέλιο, στα πειράγματα, στην φυσιολογική προσπάθειά να ισορροπήσουν μετά απ’ το διάστημα της σιωπηλής άσκησης.  Αίσθηση ευδαιμονίας με πλημμυρίζει. Ένας συναθλητής μου πλησιάζει. Κάτι έχει δει στο πρόσωπό μου. «Δείχνεις πολύ ήρεμος» μου λέει. «Σαν να μην είσαι εδώ». Κοιτάζω μέσα μου. Υπάρχει εσωτερική γαλήνη που προέρχεται ακριβώς από την απόλυτη παρουσία μου στη στιγμή. Παρουσία που οφείλεται στην άσκηση που έχει προηγηθεί. 

«Ναι, νιώθω ήρεμος», απαντώ, «και είμαι εδώ !»

Το διάλλειμα τελείωσε και η άσκηση συνεχίζεται… 

 Εργαστήρι Tai Chi Ξάνθης

 Συνοδοιπόροι είμαστε με τον ίδιο προορισμό...