Δευτέρα 8 Μαρτίου 2010

Ο Θεός και τα αρώματά του



Αν βάλεις δέκα ζωγράφους να ζωγραφίσουν ένα πρόσωπο, θα πάρεις δέκα διαφορετικούς πίνακες που θα έχουν κοινό σημείο αναφοράς το μοντέλο, αλλά θα είναι δέκα διαφορετικοί πίνακες, με τις ιδιαιτερότητές του ο καθένας, ιδιαιτερότητες που πηγάζουν από το ενδιάμεσο, που είναι ο ζωγράφος, και που αρχίζουν, από τη διαφορετική οπτική γωνία που ο καθένας έβλεπε το μοντέλο, την μαθητεία του κάθε ζωγράφου, το ταλέντο του, την ψυχολογική κατάσταση, την ώρα που ζωγράφιζε και χιλιάδες άλλες καταστάσεις, που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα το αποτέλεσμα.



Ένα από τα αγαπημένα μου αποσπάσματα του Ηράκλειτου είναι το παρακάτω :

“Ο Θεός ημέρη ευφρόνη, χειμών θέρος, πόλεμος ειρήνη, κόρος λιμός, αλλοιούται δ’ οκώσπερ (πυρ), οπόταν συμμιγή θυώμασιν, ονομάζεται καθ’ ηδονήν εκάστου”
(Ο Θεός είναι ημέρα και νύχτα, χειμώνας και καλοκαίρι, πόλεμος και ειρήνη, χορτασμός και πείνα. Αλλοιώνεται όπως (η φωτιά) όταν αναμιχθεί με θυμιάματα, και τότε παίρνει το όνομα κατά την επιθυμία του καθενός).


Ο Θεός κατά τον Ηράκλειτο εμπεριέχει την αρμονία των αντιθέτων. Δεν είναι ένας απλός παρατηρητής των γεγονότων αλλά ενεργός και ζωοποιός δύναμη της συνεχούς εξέλιξης και γι’ αυτό ο Θεός είναι μέσα σ’ όλα τα πράγματα και τα γεγονότα της δημιουργίας και είναι ένας και μοναδικός και απρόσωπος, αφού όλα τα πρόσωπα είναι δικά του. Για τις προσωποποιήσεις των θεών των διαφόρων θρησκειών, ο Ηράκλειτος, δίνει αυτή την εκπληκτική ερμηνεία, με την αλληγορία της φωτιάς και των θυμιαμάτων. Αν αναμίξεις την φωτιά (το αείζωον πυρ) με κάποιο άρωμα της εκλογής σου, παίρνεις το αποτέλεσμα που εσύ επιθυμείς, έναν Θεό της αρεσκείας σου. Το άρωμα είναι που δίνει στο Θεό σου τις ιδιότητες που σου φαίνεται ότι έχει, αλλά γι’ αυτό είσαι υπεύθυνος εσύ.




Οι θρησκείες είναι δομημένες, πάντα, πάνω σε ένα ενδιάμεσο, ποτέ πάνω σε ένα εξατομικευμένο Θεό. Ο Θεός για όλες τις θρησκείες είναι ο ίδιος. Ο Θεός είναι Ένας. Η εξατομίκευση του Θεού, κάθε φορά, γίνεται από αυτά τα ενδιάμεσα, είτε λέγονται τέκνα του θείου, είτε προφήτες, είτε μ’ οποιοδήποτε άλλο όνομα και είναι τα θυμιάματα που ρίχνονται στη φωτιά, στο Θεό, στο αείζωον πυρ, και παράγουν το δικό τους άρωμα του Θεού. Ο πραγματικός αναζητητής, ο εσωτεριστής, αυτός που έχει μάθει να στρέφεται προς τα μέσα του και να ψάχνει (ένδον σκάπτε), δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα γι’ αυτά τα αρώματα, έστω κι αν είναι ενταγμένος και πιστός σε κάποια θρησκεία. Βέβαια στην αναζήτηση του δρόμου για το Θεό, θα επηρεαστεί από τους κανόνες και τον τρόπο σκέψης της δικής του θρησκείας και θα περπατήσει σίγουρα στα βήματα του δικού του ενδιάμεσου. Γι’ αυτό υπάρχει αυτή η διαφορά ανάμεσα στους αναζητητές, χριστιανούς, ανατολικούς, μωαμεθανούς κλπ, οι οποίοι όμως από ένα σημείο και μετά πορεύονται συγκλίνοντες δρόμους, όσο περισσότερο πλησιάζουν προς τη γνώση του Θεού, γιατί αυτός είναι ένας και μοναδικός και το κέντρο των πάντων.


Αν και προσωπικά θεωρώ τον Ιησού Χριστό το τέλειο παράδειγμα και τον καλύτερο σύνδεσμο προς τον Θεό, δεν μπορώ να αρνηθώ σε οποιονδήποτε οπαδό άλλης θρησκείας, να πιστεύει ότι το δικό του ενδιάμεσο, ο δικός του σύνδεσμος είναι ο καλύτερος. Είναι χαμένος κόπος η διαμάχη γύρω από τις διαφορές των θρησκειών και καταστροφή η απώλεια των διδαγμάτων των κοινών σημείων.

Αυτή είναι η βαθύτερη έννοια του αποσπάσματος αυτού, του Ηρακλείτου, που μας διδάσκει την έννοια των θυμιαμάτων.

Στο αρχικό παράδειγμα με τους δέκα ζωγράφους, έχουμε το μοντέλο, έχουμε τον ζωγράφο (θυμίαμα ή ενδιάμεσο), το αποτέλεσμα (πίνακας) και τους αποδέκτες του πίνακα του κάθε ζωγράφου. Οι όποιες ιδιαιτερότητες του κάθε πίνακα, που τις αποδέχονται οι αποδέκτες του κάθε πίνακα όπως έχουν, είναι μακριά από την αυτόνομη και μοναδική ύπαρξη του μοντέλου. Δεν είναι έτσι ;


 
Ο Σκοτεινός Εφέσιος φιλόσοφος μας διδάσκει ότι η αλήθεια, έχει την άφατη ομορφιά μιας γλυκιάς αβεβαιότητας. Οποιοσδήποτε θέλει να πορευτεί στο δρόμο της αληθινής γνώσης, πρέπει να είναι έτοιμος να δεχτεί την αλήθεια, σαν ελεύθερος από προκαταλήψεις και από όποια υλικά, θρησκευτικά ή ιδεολογικά κατεστημένα. Όπως μας λέει ο Άγγελος Σικελιανός στο μεγάλο εσωτερικό του ποίημα Ιερά Οδός, ο αναζητητής της αλήθειας πρέπει να είναι ελεύθερος από μορφές κλεισμένες στον καιρό, από αγάλματα κι εικόνες…
 
Θα ήθελα να κλείσω το παραπάνω άρθρο με μερικές σκέψεις του OSHO από το βιβλίο «Ο βρηχυθμός του λιονταριού»

"Την ημέρα που θέλεις να συνδεθείς με τον Θεό, θα πρέπει να εγκαταλείψεις όλες τις ιδεολογίες σχετικά με τον Θεό. Την ημέρα που θα θελήσεις να γνωρίσεις ποιος είσαι, θα πρέπει να εγκαταλείψεις όλες τις απαντήσεις που σου έχουν δοθεί. Όλα όσα έχεις δανειστεί πρέπει να καούν.

Αυτό έχει οριστεί από τους ανθρώπους του Ζεν ως :
«Δίνοντας έμφαση στην ανθρώπινη καρδιά. Βλέποντας τη φύση γίνεσαι βούδας. Μη στέκεσαι στις λέξεις. Μετάδοση έξω από ιερά κείμενα.»
Το Κοράνι δεν μπορεί να σου δώσει την αλήθεια, ούτε η Ναμαμπάντα, ούτε η Βίβλος, ούτε το Ταλμούδ, ούτε η Γκιτά. Κανένα ιερό κείμενο δε μπορεί να σου τη δώσει. Αν πιστεύεις σε ιερά κείμενα θα χάσεις την αλήθεια."


"Η αλήθεια βρίσκεται μέσα σου. Εκεί πρέπει να την αντιμετωπίσεις. «Βλέποντας τη φύση, γίνεσαι βούδας. Έμφαση στην ανθρώπινη καρδιά». Δεν χρειάζεται να πας πουθενά. Όπου κι αν πας, θα παραμείνεις ο ίδιος, οπότε τι νόημα έχει; Μπορείς να πας στα Ιμαλάια όμως δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. Όλα όσα έχεις μέσα σου, θα συνεχίσεις να τα κουβαλάς – όλα όσα έχεις γίνει, όλα όσα έχεις κάνει - θα κουβαλάς όλη σου την υποκρισία.

Τα ψεύτικα πρόσωπα σου, η δανεική σου γνώση, τα ιερά σου κείμενα θα συνεχίσουν να είναι κολλημένα μέσα σου. Ακόμα κι αν κάθεσαι μόνος σου, μέσα σε μια σπηλιά στα Ιμαλάια, δεν θα είσαι μόνος. Θα βρίσκονται γύρω σου οι δάσκαλοι και οι παπάδες και οι πολιτικοί και οι γονείς κι ολόκληρη η κοινωνία. Μπορεί να μην είναι τόσο ορατοί αλλά θα εξακολουθούν να βρίσκονται μέσα σου κι εσύ θα εξακολουθείς να επαναλαμβάνεις τα λόγια τους σαν παπαγάλος. Αυτό δεν θα αλλάξει – δεν μπορεί να αλλάξει. Ο κόσμος δεν βρίσκεται έξω από σένα, εσύ είσαι ο κόσμος, οπότε όπου κι αν πας, παίρνεις τον κόσμο μαζί σου. "


Συνοδοιπόροι είμαστε με τον ίδιο προορισμό…

7 σχόλια:

Φώτης είπε...

Πόσο λυπηρό είναι που δε γνωρίζουν οι συμπατριώτες μας το μεγαλείο και τη σοφία του παππού Ηράκλειτου!

Αλλά τι λέω;...
Αν τους ρωτήσεις ποιος είναι, θα νομίσουν ότι τους λες για τη νέα μεταγραφή του Ολυμπιακού!

Τέλος πάντων, κρατάω την εξής φράση, φίλε:
"Αυτό δεν θα αλλάξει – δεν μπορεί να αλλάξει. Ο κόσμος δεν βρίσκεται έξω από σένα, εσύ είσαι ο κόσμος, οπότε όπου κι αν πας, παίρνεις τον κόσμο μαζί σου".

Καληνύχτα, Δημήτρη μου!

delta είπε...

@ Fotis

Ο Σωκράτης είχε πεί για τον Ηράκλειτο "Αυτά που κατάλαβα από το έργο του μου φάνηκαν ευφυή. Για τα υπόλοιπα που δεν κατάλαβα νομίζω ότι ισχύει το ίδιο, αλλά θα χρειαζόμουν για διερμηνέα έναν καλό κολυμβητή από την Δήλο".

Τον γνωρίζουν νομίζω Φώτη μου τον Ηράκλειτο γιατί άφησε την παροιμιώδη φράση που χαρακτηρίζει όλη τη φιλοσοφία του : "Τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ'αυτό μένειν" . Η αλήθεια είναι ότι είναι δυσνόητος ο Εφέσιος γι’ αυτό ονομάστηκε και σκοτεινός.

Μέσα στα ρητά του Ηράκλειτου θα βρούμε όλη τη σοφία της ελληνικής επιστήμης και φιλοσοφίας συμπυκνωμένη.

Μερικά διάσημα ρητά του :

“Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί”

"Ο Άναξ ου το μαντείον εστί το εν Δελφοίς ούτε λέγει ούτε κρύπτει αλλά σημαίνει"

"Πόλεμος πατήρ πάντων εστί πάντων βασιλεύς.Άλλους τους έκανε ανθρώπους και άλλους θεούς, άλλους δούλους και άλλους ελεύθερους"

"Το αντίθετο συγκλίνει και από τις διαφορές γεννιέται η πιο όμορφη αρμονία καθώς τα πάντα γίνονται κατ'έριν"

"H αφανής αρμονία είναι καλύτερη από την φανερή"

"Το πάν είναι διαιρετό και αδιέραιτο,γεννητό και αγέννητο,θνητό και αθάνατο,λόγος και αιών,πατέρας και υιός,θεός και δίκη.Αλλά αφού ακούσετε το λόγο κι όχι εμένα είναι σοφό να ομολογήσετε πώς τα πάντα είναι Έν"

"Συνδέσεις όλα κι όχι όλα το Έν γεννιέται απ'όλα κι απ'το Έν όλα."

"Στα ίδια ποτάμια και μπαίνουμε και δεν μπαίνουμε, και είμαστε και δεν είμαστε".

"Ο αιώνας είναι ένα παιδί που παίζει, ρίχνοντας ζάρια• ενός παιδιού η βασιλεία."

"Οι κοιμισμένοι είναι εργάτες και συνεργοί σ' αυτά που γίνονται στον κόσμο."

"Αναζήτησα τον εαυτό μου."

Καλό σου βράδυ φίλε μου…

Φώτης είπε...

Ο Osho πιστεύει πως δεν είναι "σκοτεινός" ο Ηράκλειτος, αλλά ότι εμείς δε μπορούμε να αντικρύσουμε το φως του κατάματα.
Όπως συμβαίνει και με τον ήλιο, γυρίζουμε την πλάτη μας, για να μη μας τυφλώσει, βλέπουμε τη σκιά μας και τον αποκαλούμε "σκοτεινό"...

Δεν υποστηρίζω φυσικά πως εγώ τον κατανοώ με ευκολία.
Σε διαρκή πάλη βρίσκομαι.

Και το ρητό του που με εκφράζει πιο πολύ είναι το τελευταίο που παρέθεσες:
"Εδιζησάμην εμεωυτόν"

Καλό βράδυ να έχεις

Margo είπε...

Όπου και να πας παίρνεις τον κόσμο μαζί σου γι αυτό και η έννοια ελευθερία δεν μπορεί να υπάρξει. Μόνο όταν μπορέσουμε να αφήσουμε τον κόσμο μας έξω από εμάς, μόνο τότε θα μπορέσουμε να είμαστε πραγματικά ελεύθεροι.

Αν κατανοούσαμε ότι η θρησκεία που διδαχτήκαμε είναι το ενδιάμεσο και ότι ο στόχος είναι ο Θεός και είναι για όλους ο ίδιος πόσο διαφορετικές θα ήταν οι κοινωνίες και οι σχέσεις μεταξύ χωρών και πολιτισμών. Μου μοιάζει τόσο απλό και τόσο αυτονόητο. Η ψυχή δεν μπορεί να διαφέρει ανάλογα την θρησκεία του καθενός μας, γιατί να διαφέρει ο Θεός μας;
Καλημέρα!!!

delta είπε...

@ Margo

Έτσι ακριβώς Margo. Οι θρησκείες είναι τα θυμιάματα, τα αρώματα του Θεού, δεν είναι ο ίδιος ο Θεός. Είναι χρήσιμες οι θρησκείες. Η εικόνα της Παναγίας του Χριστιανού μπορεί να γίνει η πύλη που θα τον συνδέσει με την Ύπαρξη, με τον Θεό. Το ίδιο μπορεί να πετύχει πιθανόν ο Ινδουιστής επαναλαμβάνοντας ένα μάντρα. Ο στόχος είναι ο ίδιος. Το μέσον διαφέρει. Κι όμως τα μεγαλύτερα εγκλήματα της ανθρωπότητας γίνανε στο όνομα της Θρησκείας. Τι ανοησία…

kelly alamanou είπε...

Υπέροχες οι φωτό!
Και ναι! Η αλήθεια μέσα μας είναι. και ο θεός ο όποιος
θεός μέσα μας επίσης.

delta είπε...

@ kelly alamanou

Καλό βράδυ Κέλλυ μου

Ευχαριστώ πολύ

Ο Θεός ο Ένας μαζί σου

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...