Ο Μύθος του Προμηθέα!

Ο Προμηθέας συμβολίζει το δυνατό άνθρωπο, που υψώθηκε πάνω από τη μοίρα του θνητού, που άγγιζε το θείο και άνοιγε στον άνθρωπο το δρόμο της κυριαρχίας πάνω στο εχθρικό περιβάλλον. Είναι ο φορέας της φωτιάς έγινε πραγματικά ο ενσαρκωτής όλων των γνώσεων. Εδώ διαμορφώνεται το αρχέτυπο του Προμηθέα. Ο Προμηθέας είναι ο σοφός που κατέκτησε τη γνώση και τη μετάδωσε στον άνθρωπο. Ο πολιτισμός βγήκε από τη σκέψη αυτού του σοφού. Ο Προμηθέας δεν ήταν θεός και σε αντίθεση με όλους τους άλλους ημίθεους δεν ήταν θεογέννητος. Ανέβηκε στον ΄Ολυμπο με την δύναμή του και με το νου του. Συμβολίζει επίσης την επινοητικότητα και την προνοητικότητα. Συμβολίζει το πνεύμα ανεξαρτησίας απέναντι στην εξουσία (ΔΙΑΣ). Προβάλλει τη δύναμη του νου και της θέλησης.
Όμως στα έργα των τραγικών ποιητών και ιδιαίτερα του Αισχύλου ο μύθος παίρνει μια άλλη διάσταση. Για τον Αισχύλο στο έργο “Προμηθέας Δεσμώτης” ο Προμηθέας χάρισε δώρα – γνώση – στους ανθρώπους για να τους βοηθήσει να αποφύγουν τον αφανισμό. ΄Εσβησε από τους θνητούς το φόβο του θανάτου έδωσε τη φωτιά στο ανθρώπινο γένος, τις τέχνες και τους έδωσε νου και σκέψη, απαρχή του πολιτισμού και όλων των τεχνών (Αρχιτεκτονική, Αριθμητική, Γεωργία, Ναυσιπλοΐα, Ιατρική, Μαντική, Μεταλλουργία κ.ά).
Παρακάτω παραθέτονται κάποιοι συμβολισμοί:
Δίας: Ο Δίας υποκαθιστά τον αρχέγονο Θεό – περιβάλλον του μύθου. Είναι η εξουσία στην οποία αντιτίθεται ο Προμηθέας. Η τυραννία την οποία καλείται να αποτάξει ο Προμηθέας, ο Αθηναϊκός λαός. Και όπως κάθε τυραννία έχει στήριγμα και σύμμαχους τη βία και το κράτος, έτσι και εδώ η βία και το κράτος είναι οι βοηθοί του ΄Ηφαιστου στην προσπάθειά του να αλυσοδέσει τον Προμηθέα. Όλοι γνωρίζουμε με ποιο τρόπο ο Δίας (εξουσία) ανέβηκε στο θρόνο, νικώντας τον πατέρα του Κρόνο και κατάφερε να παραμείνει στο θρόνο (Τιτανομαχία – Γιγαντομαχία).
Πανδώρα: Η Πανδώρα στο μύθο του Προμηθέα συμβολίζει την αρχή του κακού για τον άνθρωπο. Δημιουργήθηκε σαν αντιστάθμιση στην ευεργεσία που έκανε ο Προμηθέας να δωρίσει τη φωτιά στους ανθρώπους. Είναι η οριστικά χαμένη αθανασία για τον άνθρωπο. Ο Ερμής λέει: “μες στα στήθη της / ψέματα και λόγια πλάνα κι ένα τρόπο ύπουλο / έφτιαξε για τους άντρες, συμφορά τους δύστυχους”. Στον Ησίοδο με το μισογυνικό κριτήριο και το αυστηρά πατριαρχικό πρότυπο της δωρικής κοινωνίας η Πανδώρα έχει καταντήσει το κακέκτυπο του μύθου της Γης (η πρώτη γυναίκα που δωρίζει τα πάντα στα πλάσματά της). Βέβαια το μισογυνικό αυτό κριτήριο επικρατεί και στον Λουκιανό αφού ο Προμηθέας κρίνεται ένοχος για να τιμωρηθεί όχι μόνο γιατί εξαπάτησε το Δία στη μοιρασιά των κρεάτων, και έκλεψε τη φωτιά από τους Θεούς και την έδωσε στους ανθρώπους αλλά γιατί δημιούργησε το ανθρώπινο γένος και ιδιαίτερα τις γυναίκες.
Φωτιά: Η φωτιά αποτελεί το βασικό συντελεστή, την απαραίτητη προϋπόθεση στη διαιώνιση και στην πρόοδο του ανθρώπινου γένους. Στην Ελλάδα (Αισχύλος, Δημόκριτος, Σοφιστές, Αριστοτέλης) η φωτιά αναγνωρίζεται σαν “θεία δωρεά” και “θεία δύναμη” που την καθιστά πρώτη δύναμη και όπλο του ανθρώπου και τον κυριότερο παράγοντα πολιτισμού. Η φωτιά επίσης ίσως συμβολίζει ην “ελπίδα” που έμεινε στο κουτί της Πανδώρας και θα βοηθήσει το ανθρώπινο γένος στη διαιώνισή του.
Επιμηθέας: Ο Επιμηθέας είναι το σύμβολο του απερίγραπτου και του αστόχαστου σε αντίθεση με τον αδερφό του τον Προμηθέα. Ο Ησίοδος τον παρουσιάζει σαν “αμαρτίνοος”.
Όρνεο: Το όρνεο που τρώει το συκώτι του Προμηθέα έχει πρότυπο το δαιμονικό που καταβροχθίζει τον ήλιο (αφού ο Προμηθέας φέρεται σαν πυροφόρος Θεός) σε ανάλογες δοξασίες πρωτόγονων λαών για τον ήλιο και το φεγγάρι ή την ανατολή και τη δύση.
Συκώτι: Προκειμένου για τον Προμηθέα σαν πυροφόρο Θεό, το θέμα είναι καίριο με το φαγωμένο συκώτι, που ξαναγίνεται την άλλη μέρα για να ξαναφαγωθεί. Εδώ προσφέρεται για την μυθική εξήγηση του γιατί ο Ήλιος είναι “νέος εφ’ ημέρη”.

Επίσης σύμφωνα με άλλους υπάρχει συσχετισμός του μύθου του Προμηθέα με τον μύθο του Αδάμ και της Εύας αλλά και η σχέση μεταξύ του Θεού και του Διαβόλου (Εωσφόρου) φαίνεται να στηρίζεται στον μύθο του Προμηθέα και εν μέρει στον μύθο της Πανδώρας.
Αν τους διαβάσετε προσεχτικά (όλες τις εκδοχές αυτών των μύθων) φαίνεται καθαρά η "αντιγραφή" τους στην Γένεση.Σημειώνεται δε ότι στον μύθο του Προμηθέα ο Δίας τον τιμωρεί όχι μόνο επειδή έδωσε γνώσεις στους ανθρώπους και τους στήριξε γενικώς απέναντι στους θεούς, αλλά και επειδή αρνιόταν να του αποκαλύψει ένα σημαντικό μυστικό που ήταν ζωτικής σημασίας για τον ίδιο τον Δία ! (Ο Προμηθέας ήταν μάντης και είχε μαντέψει πως ο Δίας δεν θα κυβερνά για πάντα τον κόσμο, το μυστικό που γνώριζε και δεν του αποκάλυπτε ήταν με ποιό τρόπο μπορούσε να αποφύγει την "εκθρόνιση" του). Οπότε στον ελληνικό μύθο έχουμε το μυστικό που το ξέρει ο Προμηθέας και το κρύβει από τον Δία και αυτό φαίνεται να είναι το κυρίως γεγονός που φέρνει την μεταξύ τους αντιπαράθεση που ίσως να πέρασε και στον μύθο του Θεού και του Διαβόλου (αυτός που "βάλλει τον Δία" ή που βάλλεται από αυτόν).