"ΦΘΟΝΕΙ ΜΗΔΕΝΙ"

Ερωτήθηκε κάποτε ένας σοφός: ποια είναι εκείνα τα μάτια που βλέπουν καλύτερα; Τα σκουρόχρωμα ή τα γαλανά; Των ανδρών ή των γυναικών; Των ανθρώπων ή μήπως τα μάτια των ζώων; Και ο σοφός αποκρίθηκε: τα μάτια που βλέπουν καλύτερα είναι αυτά των φθονερών γιατί βλέπουν από απόσταση, βλέπουν και την παραμικρή λεπτομέρεια, βλέπουν ακόμη και όσα δεν υπάρχουν. Ένα μόνο πράγμα δεν βλέπουν, το καλό. Και όταν το εντοπίσουν, τότε γεμίζουν δάκρυα και σφαλίζουν για να μην το βλέπουν.

Αν θελήσουμε να δώσουμε έναν πρόχειρο ορισμό για το τι είναι ο φθόνος, θα λέγαμε πως είναι η λύπη, η πικρία, η μειονεξία για την προκοπή, την υπεροχή, τα τάλαντα, τα αγαθά του πλησίον. Φθόνος είναι και η χαιρεκακία για τη δυστυχία και τους πειρασμούς των συνανθρώπων μας. Ο υλικός πλούτος, η διακεκριμένη θέση στην κοινωνική διαστρωμάτωση, η σωματική διάπλαση και ωραιότητα, η πνευματική συγκρότηση, η βαρύτητα μιας άρτιας προσωπικότητας, οι υψηλότερες κατακτήσεις, οι επιτυχίες και τόσα άλλα γίνονται αφορμές να προκληθεί στην καρδιά του φθονερού αβάσταχτος πόνος.

Ένα από τα θανάσιμα αμαρτήματα είναι ο Φθόνος. Σύμφωνα με τον Νίτσε ο φθόνος είναι απόκτημα κακίας, ενώ ο Αριστοτέλης τόνιζε πως το να φθονείς κάποιον, είναι σαν να παραδέχεσαι πως είσαι κατώτερος του και διέκρινε δύο ψυχολογικούς τύπους ανθρώπων που είναι υπόδουλοι στο φοβερό πάθος του φθόνου: (α) του φιλόδοξους, γιατί δεν υποφέρουν να τους ξεπερνούν σε φήμη, δόξα, αρετές και (β)τους μικρόψυχους και ανικανοποίητους, διότι όσα αγαθά κι αν διαθέτουν, πάντα τα ξένα τους φαίνονται καλύτερα, μεγαλύτερα, ελκυστικότερα.

Στις μέρες μας βέβαια εγώ θα έλεγα ότι υπάρχουν δύο τύποι ανθρώπων: (α) αυτοί που θεωρούν κάποιον ότι είναι «καλύτερος» από αυτούς (π.χ. πιο ήρεμος στη ζωή του, πιο ευκατάστατος, πιο κατασταλαγμένος, με περισσότερα προσόντα από επαγγελματικής άποψης, καλύτερες σπουδές κλπ) και κοιτούν να τον «μοιάσουν», υποκινούνται από τον θαυμασμό ή και τη «ζήλεια» τους και ίσως και από τον εγωισμό τους (αυτός μπορεί, εγώ δεν μπορώ; ) και προσπαθούν να αυτοβελτιωθούν. Εδώ θα πρέπει να εισάγουμε την έννοια της άμιλλας που είναι η τάση να φτάσει κανένας τον άλλον, που τον θαυμάζει, ή και να τον ξεπεράσει, χωρίς να αισθάνεται φθόνο, αν ο άλλος τον ξεπερνάει σύμφωνα με τον Αριστοτέλη. Ο δεύτερος τύπος ανθρώπων είναι αυτοί που ενώ θεωρούν κάποιους «καλύτερους» αλλά δεν θέλουν να το παραδεχθούν και προσπαθούν με κάθε τρόπο να τους μειώσουν αντί να βελτιωθούν οι ίδιοι, υποκινούμενοι από την μικρότητά τους και τα ψυχολογικά τους συμπλέγματα και ιδίως από την αλαζονεία τους (βλ. σχετ. άρθρο στο blog αυτό).

Τώρα γιατί το χέρι θα πρέπει να φθονεί το πόδι επειδή είναι μακρύτερο αυτό χρήζει ιδιαίτερης ανάλυσης! Οι άνθρωποι θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι όλοι είμαστε μέρη του Όλου, σταγόνες του ίδιου ωκεανού με διαφορετικό ίσως σχήμα, όργανα του ίδιου οργανισμού με διαφορετική λειτουργία. Έχουμε την ψυχή μας και το πνεύμα μας που μας δόθηκαν από τον Θεό και θα πρέπει να τα εξελίξουμε, αλλά και τα ιδιαίτερα οργανικά και βιολογικά χαρακτηριστικά μας όπως τις ιδιαίτερες κλίσεις μας και γνωρίσματα καθώς και τα διάφορα κοινωνικά μας χαρακτηριστικά που κάποια τα κληρονομούμε και κάποια τα αναπτύσσουμε μόνοι μας στο βαθμό που ο καθένας μας αξιοποιεί τον συνδυασμό των χαρακτηριστικών του (κλίσεις, γνώσεις, εμπειρίες) και του περιβάλλοντός του (εκμετάλλευση ευκαιριών, αποφυγή απειλών).

Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία πιστεύω ότι είναι η ενδοσκόπηση, είναι ένας τρόπος για να μπορέσουμε να βελτιώσουμε τον εαυτό μας και να ξεφύγουμε από τον σκόπελο του να φθονούμε τον συνάνθρωπό μας. Αν τον δούμε σαν διαφορετική έκφραση του Θεού, διαφορετικό όργανο του ίδιου οργανισμού τότε θα τον αγαπήσουμε και θα πετύχουμε το «ΦΘΟΝΕΙ ΜΗΔΕΝΙ» (Κανέναν μην φθονούμε ή ζηλεύουμε.