Ένα μετάλλιο και μία έκπληξη

Μεταφράζοντας κάποιο κείμενο του Κρισναμούρτι, πριν μερικές μέρες, κόλλησα στις λέξεις  humble και humility — ταπεινός και ταπεινοφροσύνη. Όχι στη μετάφρασή τους, αλλά στην έννοια, στην αίσθηση, που εκείνος δίνει στις λέξεις, κι όχι στη λογική τους, κυριολεκτική μετάφραση. Στο κεφάλι μου, οι δύο αυτές λέξεις – έτσι όπως τις έχω μάθει από μικρός και τις χρησιμοποιώ – είναι πάνω κάτω το ίδιο. Αυτό, όμως, που λέει ο Κρισναμούρτι, το περιεχόμενο που τους δίνει είναι για δύο τελείως διαφορετικά πράγματα.

Λέει: «Η ταπεινότητα, το να είσαι ταπεινός,  είναι κάτι που μπορεί να το καταφέρει, να το καλλιεργήσει κάποιος που είναι ήδη –και συνεχίζει να είναι- γεμάτος ματαιοδοξία και αλαζονεία· αλλά η ταπεινοφροσύνη δεν είναι μία ιδιότητα που μπορεί ν’ αποκτηθεί, είναι μία κατάσταση ύπαρξης: ή βρίσκεσαι ή δεν βρίσκεσαι μέσα στην ταπεινοφροσύνη. Η ταπεινοφροσύνη είναι απλότητα, αλλά η καλλιεργημένη ταπεινότητα είναι μία άλλη μορφή υλικής ευχαρίστησης…». Και καθώς είχα προβληματιστεί με αυτή τη διαφορά που την έπιανα λογικά, αλλά δεν έπιανα την αίσθησή της με την καρδιά,  θυμήθηκα ξαφνικά δύο στιγμές που υπάρχουν σε δύο βίντεο από ομιλίες του το 1985. Η μία είναι από ομιλία του στον Ο.Η.Ε και η άλλη από μία δημόσια συνάντηση με απαντήσεις σε ερωτήσεις που του έκαναν γραπτά. Σ’ αυτή τη συνάντηση ήμουν εκεί και αυτό που θα σας δείξω με διασκεδάζει πολύ, όπως με διασκεδάζει κι αυτό που θα δείτε από την ομιλία στα Ηνωμένα Έθνη. Μπορεί με τα δύο βίντεο να έπιασα την αίσθηση των δύο λέξεων, αλλά δεν παύουν να είναι και διασκεδαστικά όλα αυτά. Θα δείτε.

Το πρώτο βίντεο είναι από μία ομιλία που έδωσε ο Κρισναμούρτι στις 11 Απριλίου του 1985 – ένα μήνα πριν κλείσει τα 90 – στον Ο.Η.Ε.  στα πλαίσια του συλλόγου Pacem in Terris (Ειρήνη στη γη).  Πάντα όταν μιλούσε σε τέτοιους χώρους φορούσε κοστούμι και γραβάτα και στην περίπτωση του Ο.Η.Ε. δεν ήταν και μόνος του, αλλά ο ένας από τους τέσσερις του panel.  Ωστόσο μίλησε μόνο αυτός. Όταν τελειώνει η ομιλία του κάνουν κάποιες ερωτήσεις κι όταν τελειώνουν κι αυτές και θεωρητικά είναι να φύγει, του την έχουν… στημένη και του δίνουν ένα τιμητικό μετάλλιο για την προσφορά του στην Ειρήνη! Προσπαθεί να κρύψει την αμηχανία του για τα καλά λόγια που ακούει –μέχρι και Παγκόσμιο Διδάσκαλο τον αποκαλεί ο ομιλητής- και προσέξτε τι κάνει. Μόλις πάρει το μετάλλιο στα χέρια του, το δέχεται ευγενικά και μετά αμέσως, με τρόπο το αφήνει πάνω στο τραπέζι και πάει να την κάνει. Αλλά ο άλλος του πάνελ, το παίρνει χαμπάρι και κάνει νόημα σ’ αυτόν που του το έδωσε να του το ξαναδώσει, πράγμα που κάνει ο άλλος αμέσως φωνάζοντας και μία φωτογράφο. Παγιδευμένος ο Κρισναμούρτι βγαίνει στη φωτογραφία κι αμέσως κρατώντας σαν χαρτοπετσέτα το μετάλλιο φεύγει αμέσως ξεχνώντας και να χαιρετήσει, αλλά ο άλλος τον έχει πάρει από πίσω και γυρνάει και τον χαιρετά. Αλλά μετά, δεν τον κρατάει τίποτα! Βλέποντάς το πάλι αυτό βίντεο, καταλαβαίνω ότι η ταπεινότητα είναι μια πόζα. Αν ήταν ταπεινός, με ταπεινότητα θα το αρνιόταν, με αλαζονικό στυλ «πώς τολμάτε να μου δίνετε και μετάλλιο», πράγμα που –όποιος ξέρει όλη την ιστορία του και την πορεία του από τα 29 του έως τα 90 του – καταλαβαίνει κανείς ότι θα είχε κάθε δικαίωμα να το κάνει. Αλλά λειτουργεί με ταπεινοφροσύνη κι αφού δεν καταφέρνει να το αφήσει με τρόπο σαν να το ξέχασε, το παίρνει και φεύγει. Δείτε το βίντεο.

Το μετάλλιο from ο Παραμυθάς on Vimeo.

Και για το δεύτερο βίντεο τώρα. Η πρώτη Δημόσια συνάντηση με απαντήσεις σε ερωτήσεις-από τις δύο προγραμματισμένες- έγινε την ίδια χρονιά, λίγους μήνες μετά, στις 17 Αυγούστου, ημέρα Τρίτη.  Το προηγούμενο   Σαββατοκύριακο είχε κάνει τις δύο πρώτες ομιλίες από τι τέσσερις που υπήρχαν στο πρόγραμμα και τη Δευτέρα που ήταν κενή, τον συναντήσαμε με τη Στεφανία, κι αφού φάγαμε το μεσημέρι μαζί του και με όλους τους άλλους στη Τραπεζαρία του Σχολείου, μετά πήγαμε στη Βιβλιοθήκη για να κανονίσουμε λεπτομέρειες για την επίσκεψή του στη Σκιάθο, που τον είχαμε καλέσει για το Σεπτέμβριο του 1986, κάτι που βέβαια δεν έγινε, αφού πέθανε το Φεβρουάριο αυτής της χρονιάς. Και στο Τραπέζι,  και μετά στη συνάντησή μας, περάσαμε καλά και γελάσαμε με διάφορα που λέγαμε. Το ίδιο απόγευμα, η Στεφανία έφυγε για Ελλάδα, γιατί ο Κωνσταντίνος ήταν μόλις ενάμιση χρονώ τότε, κι εγώ έμεινα για τις υπόλοιπες τέσσερις συναντήσεις. Η πρώτη, με ερωτήσεις και απαντήσεις όπως σας είπα, ήταν την άλλη μέρα Τρίτη. Η μεγάλη τέντα ήταν φίσκα, μπροστά του ήταν όσοι κάθονταν κάτω σε μαξιλάρια, κι εγώ βρήκα μία και μοναδική άδεια καρέκλα στην πρώτη σειρά πίσω τους. Όπως θα δείτε, από τα κομμάτια που κράτησα από το βίντεο, μπαίνει, κάθεται, κάνει μια εισαγωγή κάνα δεκάλεπτο, και πριν αρχίσει να διαβάζει τις ερωτήσεις που του είχαν κάνει για να απαντήσει, περνάει ένα αεροπλάνο κι ο θόρυβός του τον κάνει να σταματήσει να μιλάει, μέχρι να περάσει. Σιωπηλός, κοιτάζει ένα γύρο μπροστά του και ξαφνικά με πιάνει το βλέμμα του και με έκπληξη που δείχνει χαρά που με είδε εκεί, χαμογελάει στα γρήγορα, κάνοντάς με και μένα να γελάσω από έκπληξη με αυτή την  αντίδρασή του, που έδειχνε την απλότητά του, (της ταπεινοφροσύνης του)  χωρίς να νοιάζεται για το ποιος είναι, τι θέση έχει εκεί και τέτοια, τύπου πόζας ταπεινότητας  γκουροδάσκαλου! Δείτε το βίντεο, έχει πλάκα, αλλά και ενδιαφέρον.

Η έκπληξη from ο Παραμυθάς on Vimeo.

από :  o Παραμυθάς