Σάββατο 9 Ιανουαρίου 2010

Το παιδί, αυτός ο ...εξ ορισμού καλλιτέχνης


Από τις αρχές του 20ου αιώνα άρχισε να εκδηλώνεται σημαντικό ενδιαφέρον για την παιδική ζωγραφική. Η ανάπτυξη της παιδοψυχολογίας καθώς και η διάγνωση και θεραπεία προβλημάτων στην νοητική εξέλιξη του παιδιού με την απελευθέρωση της έκφρασης του μέσα από την ζωγραφική, συντέλεσε στην αύξηση αυτού του ενδιαφέροντος. Από το 1911 η παιδική ζωγραφική άρχισε ν’ αναγνωρίζεται σαν τέχνη. Πολλοί καλλιτέχνες που ένιωθαν την ανάγκη να εκφραστούν μέσα από πηγαίες αυθεντικές φόρμες, μακριά από τα κληροδοτήματα της Αναγέννησης και του Νεοκλασσικισμού, στράφηκαν με μεγάλο θαυμασμό στην παιδική Τέχνη. Τα μέλη του "Γαλάζιου καβαλάρη", θεωρούσαν τα παιδιά αληθινούς δημιουργούς και όχι μιμητές της αρχαιοελληνικής φόρμας, τις δε ζωγραφιές των παιδιών φορείς μιας τεράστιας ασυνείδητης δύναμης.





Ήταν οι ίδιοι μανιώδεις συλλέκτες παιδικών έργων και δεν ένιωθαν καμία αμηχανία να συνεκθέσουν έργα τους με έργα παιδιών. Ο ΚΑΝΤΙΝΣΚΥ μάλιστα στην μετέπειτα διδασκαλία του στο BAUHAUS χρησιμοποιούσε πολύ συχνά στις διαλέξεις του παιδικές ζωγραφιές. Πρώτος ο KLEE δανείστηκε στοιχεία της παιδικής ζωγραφικής, όπως την έλλειψη φωτοσκίασης, την σχηματοποίηση, την διαφάνεια, την έλλειψη προοπτικής και τρισδιάστασης αίσθησης του χώρου. Έλεγε μάλιστα πως τα σχέδια του γιου του ήταν καλύτερα από τα δικά του, καθώς ήταν ανέγγιχτα από κάθε εγκεφαλική επεξεργασία.



Πραγματικά, για τα παιδιά η ζωγραφική δε είναι μια δραστηριότητα ξεχωριστή από τις υπόλοιπες, αλλά αντίθετα μια ανάγκη τόσο φυσική ή επιτακτική, όσο η ανάγκη να φάνε ή να παίξουν. Εξ’ άλλου η πρώτη μορφή παιδικής ζωγραφικής, η μουντζούρα, δεν είναι παρά μα κινησιακή δραστηριότητα.



Ας φανταστούμε ένα παιδί που παίζει ζωγραφίζοντας. Υπάρχει μόνο αυτό και η ζωγραφιά του. Δεν το ενδιαφέρει τίποτα άλλο. Έχει χαθεί μέσα στο παιχνίδι. Είναι όλος του ο κόσμος. Ζει για τη χαρά του παιχνιδιού των χρωμάτων, παίζει για να παίζει. Χωρίς σκοπιμότητα, χωρίς κίνητρο, χωρίς χρηστικότητα. Μ’ ένα τελετουργικό, θα μπορούσε να πει κανείς τρόπο, εκφράζεται μέσα από το έργο του, προβάλλει το ασυνείδητο του μέσα από την ζωγραφιά του. Σίγουρα πριν από τον Marcel Duchamp που πρόσθεσε το γνωστό μουστάκι στην Τζοκόντα, ανάλογη κίνηση θα έκανε κάποιο παιδί.



Και ποιος μας λέει ότι η τέχνη πρέπει να είναι οπωσδήποτε σοβαρή; Κάθε παιχνίδι αποτελεί πρώτα απ’ όλα μια ελεύθερη δράση που προσδιορίζεται από την αβεβαιότητα της έκβασής της. Η χειρονομιακή εκφραστικότητα του dripping στον Pollock δείχνει ανάγκη επιστροφής στα αρχέτυπα της παιδικής ηλικίας, έλξη για το τυχαίο. Μόνο ο νους ενός παιδιού άδειος και καθαρός από κάθε γνώση και πρότυπα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει μ’ αυτόν τον τρόπο τα χρώματα!



Είναι η τρυφερότητα, η αβίαστη αμεσότητα και η ειλικρίνεια, η σίγουρη δύναμη, η απέριττη και ανυπόκριτη απλότητα της παιδικής τέχνης που ώθησε κι ωθεί πολλούς καλλιτέχνες να την εντάξουν με σεβασμό στα έργα τους και να μάθουν απ’ αυτήν. Ίσως σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να έχουμε ανάγκη από την δροσιά της και την σοφία της.


Το κείμενο είναι του Γιάννη Δογάνη από το http://faosart-ianisdo.blogspot.com/
.
Οι ζωγραφιές είναι από παιδάκια 4 και 5 χρονών του 18ου Νηπιαγωγείου Ξάνθης.
.
Ευχαριστώ την καλή δασκάλα και φίλη Γεωργία που τις συγκέντρωσε


Συνοδοιπόροι είμαστε με τον ίδιο προορισμό …

7 σχόλια:

Nath είπε...

Καλημέρα Delta!

Έχω ένα φίλο 6 ετών, όταν έρχεται στο σπίτι μου συνήθως ζωγραφίζει. Κάποιες φορές ζωγραφίζουμε μαζί.
Μια μέρα μου ζήτησε να του ζωγραφίσω ένα νεκροταφείο, ήθελε οπωσδήποτε να δει πως είναι το νεκροταφείο. Του είπα ότι θα τον βοηθήσω να το ζωγραφίσουμε μαζί.
Ξεκίνησα από τα δέντρα, εκείνος επέμενε να φτιάξω τάφους, συνέχισα με την εκκλησία.... και εκείνος επέμενε... έφτασε η ώρα των κρεββατιών (έτσι τα ονόμασα εγώ...), έφτιαξα ένα και συνέχισε εκείνος, ήθελε να βάλουμε και ονόματα... βάλαμε και ονόματα.
Μετά ζωγράφισε μόνος του ένα νεκροταφείο όπως εκείνος το φαντάζεται με έναν μόνο τάφο και μου είπε, εδώ θα είναι τα κόκκαλά μου και εγώ θα είμαι στον ουρανό ε?
Είναι από τις πιο όμορφες και τρυφερές ζωγραφιές που έχω!

delta είπε...

Είναι καταπληκτικές αυτές οι ιστορίες με τα παιδιά φίλη Nath και αποδεικνύουν πόσο μεγάλοι δάσκαλοι είναι για μας οι μικροί μας φίλοι.

Ο πιο αυστηρός κριτής μου είναι η κόρη μου, τον δε γιό μου (5 χρονών) δεν μπορείς να τον ξεγελάσεις με τίποτα !

Τώρα όσον αφορά την ζωγραφική, ασπάζομαι αυτό που λέει ο φίλος IANIS ότι για τα παιδιά είναι μια επιτακτική ανάγκη. Και ο γιός μου αλλά και η κόρη μου μέχρι τα οχτώ της χρόνια ζωγράφιζαν μανιωδώς !

IANIS (Giannis Doganis) είπε...

Τι να πω…Δεν εχω λογια…Νιωθω κατασυγκινημενος… Ευχαριστώ εκ βάθους καρδίας για όλα.
Η Βασιλεια ανηκει στα παιδια…

Στους Δημητρηδες, στους μικρους και τους μεγαλους Γιαννηδες, στις δασκαλες και σ’όλα τα παιδακια αυτης της μαγικης ηλικιας… Ευλογημένοι να είναι οι δρόμοι μας, οδηγώντας μας σε μονοπάτια φωτος που μεταμορφωνουν τα ονειρα σε πραγματικοτητα.


Τι είναι αγάπη;
Δεν είναι συμπόνοια μήτε καλοσύνη.
Στη συμπόνοια είναι δύο, αυτός που πονά κι αυτός που συμπονάει.
Στην καλοσύνη είναι δύο, αυτός που δίνει κι αυτός που δέχεται.
Μα στην αγάπη είναι ένα.
Σμίγουν οι δύο και γίνονται ένα.
Δεν ξεχωρίζουν.
Το εγώ και εσύ αφανίζονται.
Αγαπώ θα πει Χανομαι.

Ν. Καζαντζάκης

Η ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ είπε...

"Δεν το ενδιαφέρει τίποτα άλλο. Έχει χαθεί μέσα στο παιχνίδι. Είναι όλος του ο κόσμος. Ζει για τη χαρά του παιχνιδιού των χρωμάτων, παίζει για να παίζει."
τα παιδια παιζουν για να παιζουν,
οι μεγαλοι παιζουν για να κερδισουν.
ολα αυτα που κατα καιρους συζηταμε,
...να γινουμε Ενα...
δραση χωρις δραση...
...απλα να Εισαι....

τα "κατεχαμε" πληρως ως παιδια.
αφου το "γνωριζαμε"
δε μενει παρα να το "θυμηθουμε".

http://www.youtube.com/watch?v=915i4iClS8g&feature=related

..οποτε..
κυριες και κυριοι..
απλα..
καντε Παιχνιδι!!!!!!!!!!!!!!!!

καλημερα σας!!!!!!!!!!!!!!!!

delta είπε...

@ IANIS

Καλημέρα φίλε Γιάννη

Πολύ σωστά ΜΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙΣ !!!

Γιατί σύμφωνα με όσα μας δίδαξε η ιστορία σου, ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΔΙΝΕΙ πρέπει να λέει ευχαριστώ.

Κι το υπέροχο αυτό κείμενο σου, εσύ μας έδωσες την άδεια να το χρησιμοποιήσουμε.

Να είσαι καλά

delta είπε...

@ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ

Πόσο καλύτερος θα ήταν ο κόσμος μας Πεταλούδα μου, αν είχαμε όλοι μας την ευαισθησία και την αγάπη των μικρών μας φίλων…

Ίσως αυτό να εννοούσε ο μέγας μύστης όταν έλεγε :

"μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών εστίν η βασιλεία των ουρανών"

Ευτυχισμένοι δηλαδή αυτοί που διαθέτουν ένα νου αθώο, φρέσκο, ξύπνιο, άμεσο, δηλαδή έναν νου «πτωχό» από το βάρος του χθες. Αυτή η φρεσκάδα, η αθωότητα, υπάρχουν σε ένα νου που ζει και δουλεύει «τώρα». Αυτή η φρεσκάδα, η αθωότητα δεν υπάρχει παρά σε έναν παιδικό νου.

delta είπε...

"Τα παιδιά μπορούν να διδάξουν τρία πράγματα στους μεγάλους:

πρώτο, να χαίρονται χωρίς να υπάρχει λόγος, δεύτερο, να ασχολούνται πάντα με κάτι και, τρίτο, να απαιτούν με όλη τους τη δύναμη αυτό που επιθυμούν."

PAOLO CHOELHO - Tο Πέμπτο Βουνό

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...