Ευγνωμοσύνη και Αχαριστία

Αρχικά ήθελα να αναρτήσω ένα σχόλιο στο άρθρο του Delta για το μάθημα ευγνωμοσύνης αλλά επειδή ήταν λίγο μεγάλο σκέφτηκαν να το αναρτήσω σαν άρθρο.

Ήταν ένας τύπος που κάθε πρωί έδινε στο ζητιάνο της γειτονιάς του από ένα ευρώ. Αυτό γινόταν για κανένα τρίμηνο. Στη συνέχεια συνέχιζε κάθε πρωί να τον χαρτζιλικώνει, αλλά πλέον του έδινε 50 λεπτά. Μετά από κανένα χρόνο μειώθηκε το ποσό σε 20 λεπτά και στο τέλος σταμάτησε να του δίνει λεφτά.

Κάποια μέρα τον σταμάτησε ο ζητιάνος και τον ρώτησε γιατί δεν του δίνει πια λεφτά. Οπότε ο τύπος του είπε:

Στην αρχή ήμουν ελεύθερος, οπότε σου έδινα ένα ευρώ. Μετά παντρεύτηκα, ξέρεις, γυναίκα, έξοδα... οπότε σου έδινα 50 λεπτά. Μετά έκανα ένα παιδί, ξέρεις, πάμπερς, γάλατα... οπότε σου έδινα είκοσι λεπτά. Μετά έκανα και δεύτερο παιδί, αυξήθηκαν τα έξοδα, οπότε σταμάτησα να σου δίνω λεφτά.

Και ο ζητιάνος έξαλλος: - Καλά, ρε δεν ντρέπεσαι, κάνεις παιδιά με τα λεφτά μου;

Η μόρφωση καί καλλιέργεια, η οικονομική κατάσταση, η κοινωνική θέση καί καταξίωση, καί οποιαδήποτε άλλα δεδομένα ενός ανθρώπου, δεν έχουν τόσο αποφασιστική σημασία, όταν πρόκειται να κριθεί η συνολική εικόνα του αυθεντικού και γνήσιου προσώπου του, δηλαδή της ηθικής προσωπικότητάς του.

Όσα άλλα προσόντα και αν διαθέτει κανείς, όπως π.χ. ευφυΐα, ευγλωττία, ευπρέπεια και εν γένει τρόπους καλής συμπεριφοράς, δεν μπορεί να εκφράσει με τόση πληρότητα και ακαριαία το πραγματικό βάθος του, όσο με την ευγνωμοσύνη ή τήν αχαριστία.

Ετυμολογικά η λέξη «ευ−γνωμοσύνη» δηλαδή το μορφώσεις «καλή γνώμη» για κάποιον, σημαίνει ότι τον «ζύγισες» σταθερά και προσεκτικά, ώστε ο κίνδυνος άδικης και λανθασμένης εκτιμήσεως να είναι όσο γίνεται πιο μικρός.

Είναι προφανές ότι μία νηφάλια και προσεκτική κρίση μας για τον άλλο, συνήθως δεν είναι αποτέλεσμα ή συμπέρασμα συλλογισμών, μετρήσεων ή υπολογισμών. Πρόκειται περισσότερο για μια διαισθητική «βυθομέτρηση» της συνειδήσεως που, σιωπηλά και αυθόρμητα, μας εξασφαλίζει μια αδιάσειστη βεβαιότητα για την ηθική αξία ή απαξία του άλλου, από την εν γένει σχέση και επικοινωνία μας μαζί του.

Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να πούμε ότι και μιας πολύ μικρή λεπτομέρεια μπορεί να μας πείσει για την καλοσύνη του συνανθρώπου μας και την οποία δεν πρέπει να παραβλέπουμε. Και όπως είπε και ο Χριστός ευγνωμοσύνη οφείλουμε ακόμα και όταν μας προσφέρουν απλώς ένα «ποτήριον ψυχρού ύδατος» (Ματθ. 10,42).

Από την άλλη μεριά το σοφό αρχαίο ρητό «τη αχαριστία έπεται η αναισχυντία» σχολιάζει πολύ εύγλωττα την αρνητική δύναμη πού περιέχει η αχαριστία, αφού όταν αυτή προηγηθεί, τα πάντα πια μπορεί κανείς να περιμένει από τον αχάριστο, πού δεν τον σταματά καμιά ντροπή, ούτε η «δημοσία αιδώς».

Πάντως ο λαός λέει κάνε το καλό και ρίξ’ το στο γιαλό. Ο πατέρας μου, μου έλεγε, κάνε το καλό και βοήθα τους ανθρώπους, από τους 100 οι 98 μπορεί να φανούν αχάριστοι αλλά οι 2 που θα είναι ευγνώμονες θα σου το ανταποδώσουν σε τέτοιο βαθμό που θα αποζημιωθείς και για την αχαριστία των 98, και δεν εννοούσε μόνο υλική ανταπόδοση.