Αποδέσμευση

Τι μας κρατάει δέσμιους για να γνωρίσουμε τον εσώτερο εαυτό μας δρώντας ως τροχοπέδη στην προσωπική αυτοπραγμάτωση και αποδοχή της ύπαρξής μας; Ως αυτόνομη αρχικά ανθρώπινη οντότητα και στο επόμενο επίπεδο συνειδητότητος, ως κομμάτι συνέχεια του ίδιου ψηφιδωτού που ονομάζεται ανθρωπότητα, με αποκορύφωση αυτή του υπερβατικού επιπέδου, την αποδοχή της μικρής αλλά θεμελιώδους συμμετοχής μας στην συμπαντική - κοσμική συνέχεια;

Τα δεσμά αυτά που υψώνουν μπροστά μας πρόσχωμα ψηλό στο πιο πάνω εγχείρημα είναι πολυπρισματικά αλλά με έναν κοινό παρανομαστή. Το κοινό αυτό είναι η μη αφ' εαυτού προέλευσή τους αλλά η επίκτητη βάπτισή μας σε αυτά. Αυτά τα βαρίδια αρχίζει και μας τα κρεμά σαν κοσμήματα ο περίγυρος μας από τις πρώτες κιόλας στιγμές μετά την γέννηση μας. Μια φιλοφρόνηση, ένας έπαινος, μια σύγκριση, μια νουθεσία, μια προτροπή είναι αρκετά για να αρχίσουν να μορφώνουν τον άνθρωπο αυτόν με τα πολλά επίκτητα επίπεδα – φλοιοί που αργότερα θα πρέπει να μοχθήσει για να τα αποτάξει και να φτάσει την αρχέτυπη ουσία που με το πέρασμα του χρόνου έθαψε βαθιά. Δίκαια θα ρωτήσει κάποιος, “η κληρονομικότητα δεν παίζει κάποιο ρόλο;”. Μήπως τα χούγια που κληρονομεί ο άνθρωπος είναι τα επίκτητα βαρίδια των προηγούμενων γενιών και όχι μόνο της προηγούμενης γενιάς, αλλά και των παππούδων και των προπαππούδων κ.ο.κ.; Μάλιστα αυτά τα κληροδοτήματα είναι μπολιασμένα και ανθεκτικότερα έχοντας περάσει γενιές ¨τελειοποίησης¨.

Μέγιστα των δεσμών, οι γονείς πολλών άλλων δεσμών, ο Τόπος και ο Χρόνος. Αυτό που λέμε το πού και το πότε; Οι δύο αυτές σταθερές – μεταβλητές γεννούν δεσμά, δεσμά πολλών επιπέδων. Ο τόπος και ο χρόνος είναι που χρωματίζουν και παραμετροποιούν τις αλυσίδες που μας κρατούν και που έχουμε χρέος να πολεμήσουμε και να σπάσουμε, όμοια με την πέδη που περιορίζει τον ελέφαντα από την αρχή ως το τέλος της ζωής του.

Από τις πρώτες επιρροές πάνω στον νεογνό άνθρωπο είναι το πού γεννιέται - ο τόπος που λέγαμε, δηλαδή σε ποιο σημείο πάνω σε αυτόν τον πλανήτη είδε το φως της ζωής. Οι παράμετροι που επεμβαίνουν στην εξέλιξη μας, εκτός των φυσικών παραγόντων όπως το κλίμα, είναι το πως είναι δομημένες οι κατά τόπους κοινωνίες. Βέβαια σημαντικό ρόλο επιτελεί και σε ποιο επίπεδο της κοινωνίας ανήκουν οι γεννήτορες, γεγονός που θα επηρεάσει σημαντικά την θέαση των γεγονότων αλλά και την νεανική γαλούχηση. Πιο συγκεκριμένα μπορούμε να αναφερθούμε στην μόρφωση, στα βιοποριστικά μέσα, στις προσφερόμενες ανέσεις της διαβίωσης, στο οικογενειακό περιβάλλον, στην θρησκεία κ.ο.κ. Τα παραπάνω δεδομένα μπορούν να οδηγήσουν σε διαφορετικές θεάσεις από διαφορετικούς ανθρώπους των ίδιων γεγονότων που συμβαίνουν σε κοινό τόπο. Ο συνδυασμός των παραπάνω σκεπάζει τον εν εξελίξει άνθρωπο με πεποιθήσεις, με υλιστική προδιάθεση, με ατομικισμό, με εγωισμό, με αδιαλλαξία, με μισαλλοδοξία, με μίσος, με φθόνο, με ανασφάλεια, με φόβο, με μοιρολατρία, με ηθική, με αμαρτία και τα περισσότερα από αυτά αμπαλαρισμένα με νόμους, με ήθη, με δόγματα και συνήθειες. Το αποτέλεσμα είναι ότι ένας άνθρωπος που παλεύει να ενταχθεί και να προσαρμοστεί σε τόσα πρέπει, καταλήγει ηθοποιός σε προδιαγεγραμμένο σενάριο. Φοράει την μάσκα του και περνοδιαβαίνει τα σοκάκια της καθημερινότητας, πλάθοντας κατά πως τον μάθανε ηθικές ευμετάβλητες, ρόλους που προβάλουν αλλότρια θέλω, πολιτικές μεροληψίας, υψώνοντας κάγκελα απομόνωσης και άμυνας από το σύνολο της ανθρωπότητας, δημιουργώντας το δικό του σύμπαν. Ανάγει την χαρά σε θλίψη ή το αντίθετο και θεσμίζει φαντασιακά την ζωή του κατά τα πρότυπα που του εμφύσησε η ως τώρα συμμετοχή του στην ¨ζωή¨.

Τα παραπάνω δεδομένα δύνανται να παραλλαχθούν υπό την δράση του χρόνου. Αναφέροντας τον χρόνο πρωτίστως εστιάζουμε στην εποχή. Η εποχή πριν και μετά την βιομηχανική επανάσταση, λόγου χάρη, θα επιδρούσε διαφορετικά στην διαμόρφωση της δομής της κοινωνίας και εν συνεχεία κάθε μέλους της. Τελικά αυτή η θέαση του χρόνου, ως την περίοδο αυτή του ανθρώπου πάνω στην γη, δείχνει αυτήν την ψευδεπίγραφη ωριμότητα των πραγμάτων. Όσο πιο παλιά, τόσο πιο ανώριμες οι κοινωνίες. Δηλαδή όσο πιο παλιά, τόσες λιγότερες οι προσκολλήσεις του ανθρώπου στην ύλη και τόσα λιγότερα τα πέπλα που σκεπάζουν τον αρχέγονο πυρήνα. Από την άλλη σκοπιά υπάρχει και ο ανθρώπινος ορισμός του χρόνου. Αυτή η οικουμενική σύμβαση των λεπτών, των ωρών, των ημερών,..., των αιώνων. Αυτή η αμείλικτη κλεψύδρα που κάνει την άμμο να ρέει γρηγορότερα από ότι ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει. Τα γεγονότα τρέχουν, η ζωή περνάει και ο χρόνος ποτάμι που δεν επιστρέφει. Έτσι δεν απομένει χρόνος να αφιερωθεί στην παρατήρηση της φύσης αλλά και της θέσης του ανθρώπου μέσα σ΄ αυτή. Δεν απομένει χρόνος για ενδοσκόπηση και ειλικρινή εσωτερικό διάλογο. Βέβαια όλα υποταγμένα στην δύναμη του ανθρώπου, πως θα ξέφευγε ο χρόνος; Όταν υπάρχει ανάγκη ο χρόνος παγώνει, ο χρόνος είναι γιατρός, ο χρόνος δίνει ελπίδα, μέχρι που καμπυλώνει κιόλας. Έτσι η ανθρωπότητα πέφτει στην παγίδα της ελπίδας που οδηγεί στην αδράνεια και στην καρτέρια του από μηχανής θεού, για να την βγάλει στο τέλμα που έχει περιέλθει.

Χρέος μας ο Γολγοθάς της επιστροφής στην αρχέγονη και πηγαία φύση μας. Την φύση την απαλλαγμένη από τα βαρίδια, την απαλλαγμένη από τον εγωισμό. Τα πέπλα αυτά που σαν φύλλα κρεμμυδιού μας περιβάλλουν είναι άυλα, άπιαστα μα τόσο βαριά που σε κρατούν στάσιμο, σταθερό σαν βράχο κόντρα σε κύματα. Γιατί η αυτοπραγμάτωση και η προσωπική ανέλιξη, κύμα είναι που πηγάζει από μέσα μας και εμείς του αντιστεκόμαστε σθεναρά κραδαίνοντας τα όπλα που ερήμην μας φόρτωσαν. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ξυπνήσουμε την μνήμη που περιέπεσε σε λήθαργο και ας θυμηθούμε πως ήμασταν πριν να μας φορτώσουν τα βάρη αυτά. Ας λυτρωθούμε από το προπατορικό αμάρτημα της γνώσης του εγώ και ας γίνουμε κοινωνοί του εμείς.

Όπως η οπώρα αναλύεται σε απόλαυση βραδεία,

όπως την απουσία της σε γλύκα μεταβάλλει

στο βάθος ενός στόματος όπου η μορφή της θνήσκει,

έτσι, στον τόπο αυτόν, ρουφώ τον μέλλοντα καπνό μου,

κι ο ουρανός προς την ψυχή την καταναλωμένη

των πολυτάραχων ακτών την αλλαγή αναμέλπει.

- PAUL VALERY
 

   Συνοδοιπόροι είμαστε με τον ίδιο προορισμό...