Ποιός είμαι ;

Ποιος είμαι ; Αυτή είναι ίσως η μόνη ερώτηση που αξίζει να κάνουμε και η πιο δύσκολη να απαντηθεί.

Τις περισσότερες φορές βιώνουμε τον εαυτό μας μέσα από τους περιορισμούς της εξωτερικής μορφής μας και του ονόματος μας. Στη θνητή μας ζωή αυτά που μας περιορίζουν εντελώς είναι οι ετικέτες και οι προσδιορισμοί. Το όνομα μας είναι μια ετικέτα. Προσδιορίζει ότι γεννηθήκαμε σε ένα συγκεκριμένο τόπο και χρόνο από συγκεκριμένους γονείς. Μετά από λίγα χρόνια προσδιορίζει ότι πηγαίνουμε σε ένα συγκεκριμένο σχολείο και στη συνέχεια ότι εξασκούμε ένα συγκεκριμένο επάγγελμα. Στα σαράντα μας, η ταυτότητά μας έχει εγκλωβιστεί μέσα σε ένα κουτί από λέξεις. Οι τοίχοι αυτού του κουτιού αποτελούνται από τα εξής : π.χ. “Ορθόδοξος, γιατρός , καρδιολόγος, παντρεμένος, με δύο παιδιά, έχει ένα σπίτι, ένα εξοχικό και μια μερσεντές …”
Τα στοιχεία αυτά δεν είναι ανακριβή, είναι όμως παραπειστικά. Παγιδεύουν ένα πνεύμα χωρίς όρους μέσα σε όρους.
Το να παίζουμε οποιονδήποτε ρόλο είναι περιορισμός κι όμως ο καθένας από εμάς μπαινοβγαίνει σε ρόλους συνεχώς.

Ας θυμηθούμε την εποχή που ήμασταν παιδιά, τότε που η μητέρα μας ήταν για μας ό,τι σημαντικότερο. Δε μας περνούσε ποτέ απ’ το νου ότι η ζωή της περιλάμβανε και κάτι άλλο εκτός απ’ το “μαμά”. Αυτή ήταν η μόνη της ταυτότητα μέσα στο νου μας. Μόνο όταν μεγαλώσαμε μπορέσαμε να καταλάβουμε ότι έπαιζε και άλλους ρόλους. Σύζυγος, αδελφή, κόρη, επαγγελματίας και ούτω καθεξής. Τα περισσότερα παιδιά δυσκολεύονται πολύ να δεχτούν το γεγονός πως οι μανάδες τους ζουν μια ζωή που δεν επικεντρώνεται αποκλειστικά στη μητρότητα. Με το χρόνο όμως, κάθε παιδί μαθαίνει να γλιστράει μέσα στους δικούς του ρόλους, ακολουθώντας το παράδειγμα των γονιών του.

Η ανάληψη περισσότερων ρόλων μοιάζει να είναι ένας τρόπος διεύρυνσης της εμπειρίας μας. Αν μια γυναίκα ήταν μόνο μητέρα, η ζωή της θα ήταν αποπνικτική. Στην κοινωνία μας «πληρότητα» σημαίνει να παίζουμε όσο το δυνατόν περισσότερους ρόλους. Ο σοφός άνθρωπος όμως, ο «αφυπνισμένος» βλέπει την πληρότητα εντελώς διαφορετικά. Για εκείνον πληρότητα σημαίνει η απελευθέρωση από όλους τους ρόλους.

Ποια είναι λοιπόν η εμπειρία του να είναι κάποιος εντελώς απελευθερωμένος από τους ρόλους ; Είναι στα αλήθεια πολύ απλό. Όταν ξυπνάμε το πρωί, για μια στιγμή , πριν αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τη μέρα μας, νιώθουμε ξύπνιοι χωρίς να έχουμε καμιά συγκεκριμένη σκέψη στο νου μας. Τότε είμαστε ο εαυτός μας, σε μια κατάσταση απλής επίγνωσης. Αυτή η εμπειρία της απλότητας επαναλαμβάνεται κατά διαστήματα στη διάρκεια της ημέρας, αλλά λίγοι είναι εκείνοι που το παρατηρούν, επειδή έχουμε συνηθίσει να ταυτιζόμαστε με τη διαδικασία της σκέψης. Κι αυτή επίσης συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Στην πραγματικότητα όμως δεν είμαστε αυτό που σκεφτόμαστε.

Θα σας φανεί δύσκολο να το πιστέψετε αλλά οι σκέψεις που κυκλοφορούν στο νου σας δεν σας ανήκουν. Ανήκουν στο όνομα σας, στους ρόλους μέσα στους οποίους γλιστράτε κάθε τόσο. Αν είσαι μια γυναίκα που σκέφτεται το παιδί της, πως τα πάει στο σχολείο, τι να του ετοιμάσει για μεσημεριανό κλπ. δεν είσαι εσύ που κάνεις αυτές τις σκέψεις. Η μητέρα είναι που τις κάνει. Αν μέσα στην ημέρα μου σκέφτομαι τις επιταγές που πρέπει να καλύψω, τις παραγγελίες και τις παραδώσεις που πρέπει να προλάβω κλπ. ο επιχειρηματίας είναι που κάνει αυτές τις σκέψεις. Φυσικά η μητέρα κι ο επιχειρηματίας είναι χρήσιμοι ρόλοι, αλλά κάποια στιγμή τελειώνουν και κάποια μέρα ο καθένας από εμάς έρχεται αντιμέτωπος με το ερώτημα : “Ποιος είμαι ;” Ένα ερώτημα που δεν παίρνει ποτέ απάντηση, όσο καλά κι αν έχουμε παίξει τους ρόλους μας.

Αν θέλεις μπορείς να γλιστρήσεις έξω από τους ρόλους σου σε ένα δευτερόλεπτο. Τώρα αυτή τη στιγμή, καθώς διαβάζεις αυτές τις σειρές στον υπολογιστή σου, στρέψε την προσοχή σου σε αυτόν που διαβάζει. Ή καθώς ακούς μουσική στρέψε την προσοχή σου σε αυτόν που ακούει. Ή αν τύχει και δεις ένα ουράνιο τόξο, εστιάσου για μια στιγμή σε αυτόν που βλέπει. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις θα νιώσεις αμέσως την επίγνωση που αγρυπνά, που είναι σε εγρήγορση, σιωπηλή και αμέτοχη κι όμως έντονα ζωντανή. Τι έχεις κάνει στην πραγματικότητα ; Διέκοψες τη διαδικασία της παρατήρησης για να ρίξεις μια φευγαλέα ματιά στον παρατηρητή. Αυτό το τέχνασμα σου δίνει μια ενόραση για την απόλυτη βεβαιότητα της ύπαρξης σου, γιατί πέρα από κάθε παρατήρηση υπάρχει ο αμετάβλητος παρατηρητής. Αυτός που βλέπει είναι ο άχρονος παράγοντας κάθε εμπειρίας που περιορίζεται στο χρόνο. Κι αυτός ο άχρονος παράγοντας που βλέπει είσαι εσύ.

Αν ταυτίζεσαι υπερβολικά με τους ρόλους που παίζεις, το να είσαι άχρονος είναι μια τρομακτική προοπτική. Αμέτρητοι άνθρωποι συντρίβονται όταν χάνουν τη δουλειά τους, όταν τα παιδιά τους μεγαλώνουν και φεύγουν από το σπίτι, όταν ο αγαπημένος τους σύντροφος πεθαίνει. Η αίσθηση του “ΕΓΩ” είναι τόσο εγκλωβισμένη σε ονόματα, ετικέτες και ρόλους, που οι άνθρωποι δε βρίσκουν το χρόνο να ανακαλύψουν ποιοι πραγματικά είναι.

Το να είμαστε πλήρως ανθρώπινοι μας κάνει αληθινούς. Η πραγματικότητα δεν ορίζεται, βιώνεται μόνο. Ας είμαστε σε εγρήγορση ώστε να συνειδητοποιούμε τις στιγμές εκείνες, μέσα στη μέρα μας, όπου βιώνουμε τον θεμελιώδη εαυτό μας, πίσω από μια ανάσα, μια αίσθηση, μια εντύπωση. Αύριο το πρωί, πριν πεταχτείς από το κρεβάτι, δες αν μπορείς να συλλάβεις το φευγαλέο ίχνος της ύπαρξης, της αγνής και απλής, πριν ο νους αρχίσει τη φλυαρία του.

Αυτή η ήσυχη, σιωπηλή, απροσδιόριστη κατάσταση μας φέρνει μεγάλη ικανοποίηση. Δεν μπορούμε να την αγγίξουμε με την σκέψη, την ομιλία, τη δράση. Είναι ένα κάστρο που δε θα αλωθεί ποτέ από κανένα στρατό, ένα κάστρο που προστατεύει το θησαυροφυλάκιο που κλείνει μέσα του τα αληθινά πλούτη της ζωής.

Για την εβδομάδα λοιπόν που ξεκινάει Φ.Π.Α. (Φυλακισμένα στην ύλη Πνευματικά μου Αδέλφια) εύχομαι όλοι μας να αποκτήσουμε λίγο περισσότερη επίγνωση του πραγματικού μας εαυτού σε σχέση με την προηγούμενη …